پاسخ اسلام‌شناس سرشناس به منتقدان پخش اذان در آلمان

پخش اذان از مسجد بزرگ کلن در روزهای جمعه، به عنوان پروژه‌ای آزمایشی آغاز شده و قرار است در دو ساله آینده در این شهر اجرا شود. اما این پروژه از همین ابتدا با مخالفت‌های زیادی مواجه شده است. از این‌رو، ماتیاس روهه، وکیل و اسلام‌شناس مستقر در ارلانگن در یادداشتی که در سایت قنطره به چاپ رسیده، به تمام نقدهای موجود پاسخ داده است.

پخش آزمایشی اذان از مسجد بزرگ کلن با مخالفت‌های زیادی روبرو شده است. گروه‌های راست افراطی می‌خواهند به جامعه آلمان القا کنند که اسلام‌گرایان خواستار پخش اذان از مسجد کلن شده‌اند. این در حالی است که مسئولان شهر کلن، براساس خواسته خودشان، مجوز پخش اذان از مسجد کلن را صادر کردند.  براساس اعلام مسئولان شهرداری کلن، این مسجد طی یک پروژه آزمایشی می‌تواند در فاصله ساعات ۱۲ تا ۱۵ حداکثر به مدت پنج دقیقه اذان را با صدای بلند پخش کند. این امر بر اساس اصل آزادی مذهبی که در قانون اساسی آلمان به اشاره شده است، انجام می‌شود. با این وجود، برخی می‌خواهند با برانگیختن حساسیت‌ها و ایجاد سوتفاهمات، مسلمانان و مساجد را در چشم شهروندان کلن خراب کنند.

بنابراین آن‌ها به جای آنکه به اصل آزادی مذهب در قانون اساسی اشاره کنند، اصل دیگری از قانون را مطرح می‌کنند که در آن به گروه‌های مذهبی اخطار داده شده که از مزاحمت برای عموم مردم و یا اعضای محله بپرهیزند.

به طور مثال، صدای اذان نباید در کنار کلینک‌ها و بیمارستان‌ها نواخته شود. اما وقتی صدای اذان تنها در مدت ۵ دقیقه و در وسط یک روز کاری پخش می‌شود، هیچ مشکلی نباید به وجود بیاید. در بسیاری از شهرهای آلمان نیز چنین رویه‌ای برقرار است و مساجد در فاصله نزدیک به بیمارستان‌ها و یا کلینک‌ها ساخته نشده است.  این موضوع در مورد نواختن ناقوس در کلیساها نیز باید صدق ‌کند، اما برخورد منتقدان پخش اذان با نواختن ناقوس کلیساها متفاوت است.

بسیاری از آن‌ها ادعا می‌کنند که بر خلاف ندای مؤذن، ناقوس‌های کلیسا بخشی از میراث فرهنگی آلمان به شمار می‌روند. این ادعا در حالی مطرح می شود که از نظر قانون اساسی آلمان، تفاوتی میان جوامع مذهبی وجود ندارد. علاوه بر این، طبیعی است که پس از مهاجرت جمعیت زیادی از مسلمان به آلمان، باید زیرساخت‌های مذهبی مسلمانان نیز در آلمان ایجاد شود و آن‌ها نیز حق اجرای مراسم مذهبی خود را داشته باشند.

برخی دیگر نیز معتقدند که بر خلاف ناقوس‌ کلیسا، اذان بیانگر پیام سیاسی کشورهای اسلامی است. آن‌ها عبارت “الله اکبر” را پیامی مذهبی و خاص می‌دانند. چرا که در زمان پیش‌روی امپراتوری عثمانی به خاک اروپا، برخی از سربازان ازاین عبارت استفاده کرده بودند. این در حالی است که این عبارت به هیچ‌وجه حاوی پیام سیاسی نیست و تنها بر بزرگی خداوند متعال تاکید دارد.

گروهی از راستگرایان افراطی نیز ادعا می‌کنند که اکثریت مردم آلمان مخالف پخش اذان هستند. چنین ادعایی حتی اگر درست هم باشد، اما از نظر قانونی محلی از اعراب ندارد. در واقع مجریان قانون وظیفه اجرای آن و حمایت از گروه‌های اقلیت را برعهده دارند. بنابراین گروه اکثریت نمی‌توانند حق اساسی گروه اقلیت را پایمال کنند.

گروه دیگری از راستگرایان نیز مدعی شده‌اند که با پذیرش اذان، نمایندگان اسلام سیاسی نیز در جامعه قدرت می‌گیرند. این برهانی است که در حال حاضر بسیار زیاد شنیده می‌شود. این در حالی است که چنین ادعاهایی تنها براساس خصومت با مسلمانان صورت می‌گیرد. پخش اذان هیچ ارتباطی با اسلام سیاسی ندارد و در واقع راستگرایان افراطی با دروغ‌پراکنی تلاش می‌کنند تا جلوی پخش اذان را بگیرند.

با این اوصاف، متاسفانه گروه‌های ضد اسلام در آلمان تلاش می‌کنند تا افکار عمومی را با خود همراه کنند و جلوی پخش اذان را از مساجد بگیرند. اگر چنین اتفاقی صورت بگیرد، حاکمیت قانون در آلمان نیز به خطر می‌افتد. در واقع اگر دولت آلمان خواهان همزیستی مسالمت‌آمیز میان گروه‌های دینی و قومی مختلف در جامعه آلمان است، باید به حقوق گروه‌های اقلیت احترام بگذارد و جلوی حواشی گروه‌های افراطی را بگیرد.

لینک گزارش:

https://de.qantara.de/inhalt/islamwissenschaftler-mathias-rohe-zum-muezzinruf-traditionelle-religionsausuebung-ist-kein