آلمان و گرجستان؛ دو سده روابط فرهنگی و اجتماعی

بسیاری از تحلیل‌گران سیاسی در آلمان و گرجستان، ۱۳ آوریل سال ۱۹۹۲ را سرآغاز روابط دو کشور می‌دانند. این تاریخ، زمانی است که سیاستمداران دو کشور به صورت رسمی، پذیرفتند که در حوزه‌های مختلف با یکدیگر همکاری نزدیکی داشته باشند. با این وجود، شواهد تاریخی نشان می‌دهد که روابط میان آلمانی‌ها و گرجی‌ها دارای قدمتی دیرینه است و به بیش از ۲۰۰ سال پیش باز می‌گردد. آنطور که مورخان دو کشور ادعا می‌کنند، در سال ۱۸۱۷، گروهی از آلمانی‌ها به منطقه‌ای مهاجرت کردند که امروزه ما به عنوان کشور گرجستان می‌شناسیم و از آن زمان، تبادلات فرهنگی،‌آموزشی و اجتماعی میان مردم دو منطقه آغاز شده است. با این وجود، به صراحت می‌توان گفت که روابط این دو کشور در دهه‌های اخیر پیشرفت محسوسی داشته است. مقامات آلمانی در سال‌های اخیر، تلاش کرده‌اند تا در حوزه‌های “محیط زیست و انرژی” ، “توسعه اقتصادی پایدار” ، “دموکراسی” و “توسعه محلی و حاکمیت قانون” به دولت گرجستان کمک کنند. علاوه بر این، آلمانی‌ها توانسته‌اند با دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و مراکز فرهنگی گرجستان ارتباط خوبی برقرار کنند و در حوزه تبادلات آکادمیک و توسعه زبان آلمانی نیز فعال باشند. همچنین بنیادهای مهم آلمانی نیز فعالیت گسترده‌ای در گرجستان دارند.

محافظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست

گرجستان از زمان استقلال از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ با چالش‌های بزرگی روبرو شده و دولت گرجستان در چند دهه اخیر با بحران‌های اقتصادی و اجتماعی زیادی دست‌وپنجه نرم کرده است. با وجود تلاش‌های چشمگیر دولت، هنوز یک سوم جمعیت این کشور زیر خط فقر قرار دارند. بیکاری و مشکلات اقتصادی، زندگی مردم را به ویژه در مناطق روستایی با مشکل روبرو کرده است. علاوه بر این، چالش‌هایی مانند جنگل زدایی، فرسایش خاک ناشی از آن و از بین رفتن تنوع زیستی وجود دارد. همچنین تفلیس پایتخت گرجستان با بحران آلودگی شدید هوا روبرو است. در عین‌حال، دولت گرجستان تلاش می‌کند تا به اتحادیه اروپا نزدیک شود و حتی در سال ۲۰۱۴، توافقنامه همکاری با این اتحادیه امضا کرده است. براساس توافقنامه مذکور، دولت گرجستان متعهد به اصلاحات جامع به ویژه در زمینه توسعه دموکراسی، برقراری حاکمیت قانون، حقوق بشر و آزادی‌های اساسی و توسعه پایدار است. در این راستا، دولت گرجستان برای اجرای این اصلاحات از سازمان‌های بین‌المللی مانند “جامعه آلمان برای همکاری‌های بین‌المللی” کمک خواسته است. هدف اصلی این سازمان از آن زمان تاکنون، کاهش فقر از طریق ایجاد فرصت‌های شغلی و درآمد پایدار و فراگیر است. علاوه بر این، “جامعه آلمان برای همکاری‌های بین‌المللی” در راستای توسعه دموکراسی، برقراری حاکمیت قانون، توسعه محلی و محافظت از منابع طبیعی و محیط‌زیست گرجستان نیز فعالیت می‌کند. این سازمان با سه کشور قفقاز جنوبی همکاری دارد. این امر سبب می‌شود که سه کشور ارمنستان، گرجستان و آذربایجان درک بهتری نسبت به شرایط یکدیگر داشته باشند و می‌تواند از جنگ میان ارمنستان و آذربایجان نیز جلوگیری کند. از طریق سایت زیر می‌توانید اطلاعات بیشتری در این باره به‌دست آورید:

https://www.giz.de/de/weltweit/359.html

پیش‌برد گفت‌وگوهای فرهنگی

همان‌طور که پبش‌تر گفته شد، بنیادها و سازمان‌های مهم آلمانی نقش مهمی در پیش‌برد سیاست‌های فرهنگی،آموزشی و اجتماعی گرجستان دارند. بنیاد هاینریش بل، یکی از مهم‌ترین سازمان‌های آلمانی است که در حال‌حاضر در گرجستان فعالیت دارد. مدیران این بنیاد، تأکید ویژه‌ای بر حقوق برابر زنان و مردان دارند. همچنین این بنیاد از اقلیت‌های فرهنگی، قومی و سیاسی نیز حمایت می‌کند. علاوه بر این، آن‌ها در راستای پیش‌برد سیاست‌های زیست‌محیطی و توسعه پایدار به دولت گرجستان مشاوره می‌دهند. اعضای بنیاد هاینریش بل، همچنین فضایی را برای گفت‌وگوهای فرهنگی و برگزاری برنامه‌های هنری در گرجستان فراهم می‌کنند. در این راستا، آن‌ها از محققان و دانشجویان بااستعداد، پژوهشگران حوزه فرهنگ و کنشگران اجتماعی در گرجستان نیز کمک می‌گیرند. سایت زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری را درباره فعالیت‌های این بنیاد در اختیار علاقمندان قرار دهد:

https://ge.boell.org/index.php/en/who-we-are

توسعه عدالت اجتماعی

بنیاد کنراد آدناور نیز سال‌ها است که در منطقه قفقاز فعالیت می‌کند. مسئولان این بنیاد در تفلیس در راستای ترویج دموکراسی، توسعه عدالت اجتماعی و برپایی اقتصاد پایدار به دولت گرجستان کمک می‌کنند. از این‌رو، آن‌ها در تفلیس با سیاستمداران، نمایندگان رسانه‌ها، فعالان اجتماعی و دانشجویان این کشور همکاری دارند. مسئولان این موسسه با برگزاری کنفرانس‌ها، کارگاه‌های آموزشی و برگزاری میزگردهای مختلف در گرجستان، تلاش می‌کنند تا در راستای اهداف خود قدم بردارند. سایت زیر اطلاعات بیشتری در این باره در اختیار علاقمندان می‌گذارد:

https://www.kas.de/de/web/suedkaukasus/ueber-uns

اشتغال‌زایی برای جوانان

بنیاد فردریش ابرت نیز در منطقه قفقاز یعنی سه کشور ارمنستان، گرجستان و آذربایجان فعالیت می‌کند. از جمله فعالیت‌های بنیاد فردریش ابرت در این کشورها، توسعه صلح و امنیت، گسترش مشارکت مردمی در تصمیمات سیاسی، ایجاد فرصت‌های برابر اجتماعی و اقتصادی و اشتغال‌زایی برای جوانان است. از طریق سایت زیر می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های بنیاد فردریش ابرت در این منطقه به‌دست آورید:

https://www.fes.de/standorte/fes-international/regionalbuero-suedkaukasus

گسترش آموزش حرفه‌ای

بنیاد فردریش نویمان از سال ۱۹۹۶ در قفقاز جنوبی فعال بوده است. این بنیاد در ابتدا کار خود را با آموزش سیاسی در کشور آذربایجان آغاز کرد و کمی بعد در سال ۲۰۰۲، مدیران بنیاد تصمیم گرفتند تا در ارمنستان و گرجستان نیز دفاتری را تاسیس کنند. بدین‌ترتیب، دفتر این بنیاد در گرجستان در تفلیس تاسیس شد. تمرکز اصلی کار این بنیاد در گرجستان، توسعه دموکراسی، حمایت از حاکمیت قانون، کمک به ثبات اجتماعی و اقتصادی، گسترش آموزش حرفه‌ای و توانمندسازی زنان است. اگر مایلید اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های این بنیاد به دست آورید، به سایت زیر مراجعه کنید:

https://www.freiheit.org/south-caucasus

توسعه زبان و گسترش تبادلات فرهنگی

انستیتو گوته در گرجستان، نه‌تنها در توسعه زبان آلمانی در این کشور نقش به‌سزایی دارد، بلکه در تبادلات فرهنگی میان دو کشور نیز سهم مهمی را ایفا می‌کند. موسسه گوته در تفلیس، مکانی برای برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی تئاتر، ادبیات و موسیقی است. همچنین هر ساله نمایشگاه‌های مختلف هنری نیز در این مکان برپا می‌شود. این مرکز همچنین تصویری کامل و جامعی از زندگی در آلمان به جوانان گرجستانی ارائه می‌دهد که قصد مهاجرت به کشور ژرمن‌ها را دارند. از طریق سایت‌‌ زیر می‌توانید اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های موسسه گوته در گرجستان به دست آورید:

https://www.goethe.de/ins/ge/de/spr/kur/gia.html

مدرسه آلمانی تفلیس نیز نقش مهمی در توسعه زبان آلمانی دارد. این مدرسه که بخشی از شبکه جهانی مدارس آلمانی به شمار می‌رود، در سال ۲۰۱۰ تاسیس شده است.در این مدرسه، دانش‌آموزان می‌توانند در کلاس‌های آموزش زبان آلمانی شرکت کنند. این مدرسه به دلیل تبادلات آموزشی که با مدارس آلمان دارد، محیط مناسبی برای تحصیل دانش‌آموزانی است که می‌خواهند در سرزمین ژرمن‌ها به تحصیل خود ادامه دهند. سایت زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های مدرسه آلمانی تفلیس در اختیار علاقمندان قرار دهد:

http://deutscheschule.ge/de/uber-uns/auslandsschulen

تبادلات آکادمیک

بر اساس گزارش اداره آمار گرجستان، در مجموع ۱۴۸ هزار و ۸۰۰ دانشجو در سال تحصیلی ۲۰۱۹-۲۰۲۰ در دانشگاه‌های گرجستان ثبت نام کردند که ۷۵ درصد از آن‌ها در برنامه‌های کارشناسی، تقریبا ۲۳ درصد در برنامه‌های کارشناسی ارشد و تخصص پزشکی و ۲ درصد نیز در برنامه‌های آموزش حرفه‌ای شرکت داشتند. بررسی این آمارها نشان می‌دهد که تاکنون بیشترین متقاضیان ورود به دانشگاه در گرجستان در رشته‌های علوم اجتماعی، اقتصاد و حقوق ثبت‌نام کرده‌اند. پس از آن علوم پزشکی و بهداشت، علوم طبیعی و علوم انسانی و هنر قرار دارند. هر چند مقایسه این آمارها با سال‌های گذشته نشان می‌دهد که ساختار آموزشی گرجستان در سال‌های اخیر پیشرفت خوبی داشته است، اما مسئولان دولت گرجستان همچنان تلاش می‌کنند تا با کمک موسسات و سازمان‌های بین‌المللی شرایط بهتری برای دانشجویان در داخل و خارج از کشور ایجاد کنند. به طور مثال، موسسه تبادلات آکادمیک آلمان در تفلیس یک دفتر مشاوره دارد. علاوه بر این، این موسسه در دانشگاه‌ دولتی ایلیا گرجستان، دانشگاه فنی گرجستان و دانشگاه ایوان جاواخیشویلی تفلیس نیز نمایندگانی دارد که به دانشجویان علاقمند به تحصیل در آلمان مشاوره می‌دهند و بورسیه‌های مناسب برای دانشجویان و پژوهشگران را معرفی می‌کنند. همچنین این مرکز به گسترش روابط میان دانشگاه‌های دو کشور کمک می‌کند. سایت زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری در این باره در اختیارتان قرار دهد:

https://www.daad.de/de/laenderinformationen/europa/georgien/ueberblick-bildung-und-wissenschaft/