وضعیت آموزش زبان فارسی در آلمان

آموزش زبان فارسی در آلمان به دلایل مختلفی از جمله تعداد قابل توجهی از پناهجویان و مهاجران ایرانی و افغانی که در آلمان ساکن هستند، از اهمیت بالایی برخوردار است.

در آلمان زبان فارسی در مقایسه با ترکی یا عربی، به اندازه یک زبان خارجی رواج ندارد. در این کشور می توانید دوره های زبان زیادی را در دانشگاه ها و مراکز آموزش بزرگسالان برای زبان های خارجی رایج مانند ایتالیایی، اسپانیایی یا فرانسوی بیابید، اما گزینه های کمتری برای یادگیری فارسی وجود دارد. به ویژه در شهرهای کوچکتر، یافتن دوره زبان فارسی می تواند تا حدودی دشوارتر باشد. در دانشگاه‌ها و موسسات آموزشی در آلمان، دوره‌های مختلفی برای یادگیری زبان فارسی ارائه می‌شود. این دوره‌ها ممکن است از سطوح مبتدی تا پیشرفته را پوشش دهند و درس‌هایی در زمینه‌های گوناگون از جمله گرامر، مکالمه، خواندن و نوشتن ارائه دهند. همچنین، منابع آموزشی متنوعی نیز برای یادگیری زبان فارسی در دسترس قرار دارند، از جمله کتاب‌ها، منابع آنلاین، ویدئوها و پادکست‌ها.

آموزش زبان فارسی و مطالعات ایرانی در بیش از ۲۰ دانشگاه آلمان سابقه دارد. همچنین مراکز مطالعات ایران شناسی در آلمان که موضوعاتی مانند اسلام شناسی، زبان شناسی و مطالعات خاورمیانه، را ارائه می‌کنند، فراوان است. دانشگاه‌های بن، بامبرگ، فرایبورگ، مؤسسۀ ایران شناسی دانشگاه برلین، بوخوم، نورنبرگ، فرانکفورت، هامبورگ، گوتینگن و مونیخ و چند مرکز و دانشگاه معتبر این کشور به امر ایران شناسی و مطالعه بر روی آثار ادبی ایران و حتی آموزش زبان فارسی اهتمام دارند و از بین آنها دانشگاه گوتینگن، یکی از مراکز مهم تحقیق در بارۀ ایران و ایران شناسی و یکی از قدیمی ترین مراکز تدریس زبان و ادبیات فارسی در آلمان محسوب می شود. در کتابخانه‌ها، موزه‌ها، دانشگاه‌ها و مراکز شرق شناسی آلمان، صدها نسخه خطی و چاپی فارسی موجود است. فعالیت‌های فرهنگی و هنری نیز در آلمان به عنوان محورهای دیگری برای یادگیری زبان فارسی و افزایش آشنایی با فرهنگ ایران عمل می‌کنند. کارگاه‌ها، نمایشگاه‌ها، همایش‌ها و فستیوال‌های مرتبط با ادبیات، هنر و فرهنگ ایران نیز در آلمان برگزار می‌شوند که می‌تواند به یادگیری زبان فارسی و ارتقاء ارتباطات فرهنگی کمک کند.

کلاسهای زبان فارسی در آلمان در بیشترموارد بصورت خصوصی و فوق برنامه برگزار می شوند. در عین حال چندی است در کشور آلمان یادگیری زبان مادری به عنوان زبان دوم بطور رسمی از جانب دولت و آموزش و پرورش مورد تاکید قرار گرفته و ضرورت آن شناخته شده است و در اندکی از استان‌ها در صورت وجود متقاضی آموزش زبان فارسی در مدارس انجام می‌شود. در حال حاضربیشتر آموزگاران زبان فارسی به شکل افتخاری و یا با دریافتی کم درچهارچوب کارهای فرهنگی، انجام وظیفه می کنند و تولید و تهیه مواد درسی اکثرا به‌عهده‌ی خود آموزگاران است .

در پی کوشش نهادهای مختلف در برلین حق آموزش زبان اول (زبان مادری) در مدارس برلین  از سال ۲۰۱۸ به رسمیت شناخته و آیین نامه ای نیز در این زمینه تدوین شد. در سال های شروع اپیدمی اجرای این آیین نامه کمی کندتر اما درسال ۲۰۲۲ به پیشرفت خود ادامه داد. در حال حاضر در حدود هشت زبان اول یا زبان مادری در مدارس برلین تدریس می‌شوند. ای هردانش آموز در هفته ۲ ساعت آموزش زبان اول (مادری) در مدارس آلمانی درنظر گرفته شده است.

لازم به ذکر است که در صورت درخواست اولیای دانش آموزان فارسی زبان به مدارس آلمانی فرزندان خود،آموزش زبان فارسی در مدارس دایر خواهد شد. دانش آموزان فارسی زبان در دبیرستان نیز می‌توانند در زمان انتخاب دو زبان خارجی،  زبان فارسی را به عنوان یکی از زبان های خارجی انتخاب کنند . این دانش آموزان که ابتدا میزان آشنایی آنان به زبان فارسی از طریق امتحان« ارزیابی میشود و در صورت موفق شدن در   فارسی در پایه (ب ۲ ) می‌توانند زبان فارسی را به عنوان زبان خارجی انتخاب کنند.

در هامبورگ نیز برای اولین بار، امتحانات ابیتور می تواند به زبان عربی و فارسی برگزار شود. در این بیانیه آمده است که دانش‌آموزانی که زبان اصلی آنها غیر از آلمانی است، اصولاً می‌توانند در هر مدرسه‌ای در صورت تمایل به تعداد کافی، به زبان مادری خود درس بخوانند. نمرات در گواهینامه ها لحاظ می شود.در حال حاضر دروس به زبان های آلبانیایی، عربی، بوسنیایی، دری، فارسی، یونانی (یونانی مدرن)، ایتالیایی، کردی، لهستانی، پرتغالی، رومی، روسی و ترکی ارائه می شود. حدود نیمی از کودکان و جوانان هامبورگ سابقه مهاجرت دارند.  به گفته تی رابه سناتور آموزش و پرورش (SPD) در هامبورگ تعداد گسترده ای از زبان های خارجی در مدارس هامبورگ ارائه می شود و دائماً در حال گسترش است.  در دبیرستان، دانش آموزان معمولاً زبان خارجی دوم را به عنوان یک درس اجباری در کلاس ششم انتخاب می کنند، معمولاً فرانسوی، لاتین، روسی یا اسپانیایی. بسیاری از دبیرستان های هامبورگ و برخی از مدارس منطقه ای حتی یک زبان خارجی سوم را از کلاس 8 یا کلاس 9 ارائه می دهند.

 علاوه بر این کالج زبان دیداکتیکوم در برلین، مرکز آموزش زبان دانشگاه فرایبورگ، کانون آموزگاران زبان فارسی در آلمان، کالج زبان اینترلینگوا در هامبورگ، مدرسه زبان فارسی فردوسى در مونیخ،  انجمن مدرسه ایران در آخن،  کانون ایران یاد و مدرسه ایرانیان مونیخ، مدرسه فارسی دوسلدورف و  مدرسه جمهوری اسلامی ایران در هامبورگ:مجتمع آموزشی شهید بهشتی هامبورگ نیز به آموزش زبان فارسی در کشور آلمان مشغول هستند.

لینک گزارش:

https://www.unicum.de/sprachen-lernen/persisch-lernen

https://www.welt.de/regionales/hamburg/article176487586/Fremdsprachen-Abiturpruefungen-erstmals-in-Arabisch-und-Farsi.html