تلاش برای ساخت قبرستان اختصاصی مسلمانان در آلمان

شش دهه از ورود اولین کارگران مهمان به آلمان گذشته است، اما هنوز بسیاری از نیازهای اساسی مسلمانان مهاجر در این کشور رعایت نمی‌شود. به‌طور مثال، افزایش جمعیت مسلمانان آلمان در دهه‌های اخیر موجب شده تا نیاز به دفن بر اساس آیین اسلامی بیشتر احساس شود. اما براساس قوانین مربوط به تدفین در این کشور، برگزاری آئین اسلامی بسیار مشکل است. حال انجمنی در شهر ووپرتال آلمان تلاش می‌کند تا مجوز ساخت اولین قبرستان اختصاصی برای مسلمانان را بگیرد.

هر چند نسل اول مسلمانان مهاجر تمایلی به تدفین خویشاوندان خود در خاک آلمان نداشتند، اما با افزایش جمعیت مسلمانان، تمایل خانواده‌ها برای دفن شدن در این کشور افزایش یافته است. سمیر بوآیسا، رئیس انجمن حمایت از قبرستان‌های مسلمانان ووپرتال در این باره می‌گوید:«در سال‌های اخیر، تعداد مسلمانان مهاجر که می خواهند پس از مرگشان در آلمان دفن شوند، روز به روز بیشتر می‌شود. اما در این مدت، برنامه‌ای برای گسترش قبرستان‌های مخصوص مسلمانان انجام نشده است.»

بوآیسا اهل ووپرتال است. این مرد ۵۰ ساله که از ۲ سالگی به همراه خانواده مراکشی خود به ایالت نوردراین-وستفالن مهاجرت کرده، رئیس انجمن حمایت از قبرستان‌های مسلمانان ووپرتال است. این انجمن برای ایجاد اولین قبرستان اختصاصی مسلمان، فعالیت می‌کند. بوآیسا در این باره می‌گوید:«ما انجمنی در سال ۲۰۰۸ در ووپرتال تاسیس کردیم تا به صورت منظم و منسجم پیگیر ساخت قبرستان اختصاصی برای مسلمانان شویم. در آن زمان مشخص بود که آلمان در آینده به قبرستان مسلمانان نیاز جدی خواهد داشت.»

هر چند این پروژه در آلمان منحصر به فرد است. اما هنوز در بسیاری از ایالت‌های آلمان، قوانین مربوط به تدفین، امکان  برگزاری آئین اسلامی را هم نمی‌دهد. دلایل زیادی برای این امر وجود دارد. یکی از مهم‌ترین دلایل این است که دولت فدرال و دولت‌های ایالتی از ابتدا با این مسئله، سخت برخورد کردند. همچنین تغییرات قانونی در سطح ایالت‌ها نیز به کندی اتفاق می‌افتد. به طور مثال، قبل از اینکه اولین ایالت‌های فدرال از الزامات سختگیرانه برای استفاده از تابوت چشم پوشی کنند، بحث های عمومی زیادی صورت گرفت تا برخی از مسئولان ایالت‌ها بپذیرند که مسلمانان باید در کفن پیچیده و بدون تابوت دفن شوند. به گفته بوآیسا، تعدادی شهر در ایالت نوردراین-وستفالن وجود دارند که در آن‌ها، امکان تدفین مسلمانان هنوز ممکن نشده است. با همه این‌ها، به نظر می‌رسد؛ حتی ایالت‌هایی که تاکنون امکان دفن اسلامی را پیدا کرده‌اند، اکنون با مشکل فضا برای تدفین مسلمانان مواجه شده‌اند. در چند هفته گذشته، هشدارهایی از برلین رسیده است که ظرفیت تعداد معدودی از گورستان‌های این شهر که امکان تدفین اسلامی هم داشته‌اند، در حال تکمیل است.

دفن مسلمانان در مسجد شهیتلیک برلین

البته، این روزها برخی مساجد و سازمان‌های اسلامی نیز تدفین مسلمانان را انجام می‌دهند. به طور مثال، مسجد شهیتلیک برلین که متعلق به اتحادیه ترکی-اسلامی دیتیب است، هر روز امکان تدفین و برگزاری کامل مراسم عزاداری برای مسلمانان ترک را فراهم می‌کند. به گفته بوآیسا، سازمان‌ها و مساجدی هم وجود دارند که به مهاجران کشورهای مراکش، تونس و الجزایر در امر تدفین کمک می‌کنند.

اما محوطه اطراف مسجد شهیتلیک برلین با مناره‌های سر به فلک کشیده‌اش، یکی از قدیمی‌ترین محل‌ها برای دفن مسلمانان در آلمان به شمار می‌رود. در واقع گورستان ترکی برلین،از زمان پروس( سال ۱۸۶۶) وجود داشته است. حتی در صحن روبروی مسجد، چند سنگ قبر قدیمی دیده می‌شود. اما فضای گورستان قدیمی مدت‌هاست که پر شده و در گورستان کناری، فضای بیشتری برای دفن وجود دارد. این قبرستان پیش‌تر متعلق به امپراطوری پروس بود و امروزه به بخشی از شهر چند فرهنگی برلین بدل شده است. بنای یادبودی در این قبرستان وجود دارد که بر روی آن نوشته شده:« ما مردیم تا مردم آلمان زندگی کنند…»

در بخشی از این قبرستان، سربازان فرانسوی و جنگجویان آلمانی از مستعمره سابق آلمان در نامیبیا امروزی به خاک سپرده شده‌اند. اما چند قدم دورتر، بر روی سنگ‌ها اسامی ترکی و عربی مانند اسماعیل و ابراهیم و ارسین و … نیز دیده می‌شود. محل تولد اکثر کسانی که در این بخش دفن شده‌اند، استانبول، بیروت، کابل یا بیت‌المقدس است. برخی از سنگ قبرهای مسلمانان به شکل مناره یا شبیه یک مسجد است که قدمت زیادی دارند. با این وجود، قبرستان مذکور، فضای کمی برای تدفین دارد. چندی پیش مسئولان شهر برلین اعلام کردند که قرار است سه قبرستان در سال جاری میلادی برای مسلمانان افتتاح شود و ایجاد این قبرستان‌ها برای مسلمانان بسیار ضروری است.

نیاز مسلمانان به قبرستان اختصاصی

این امر در مورد سایر شهرها و ایالت‌های آلمان نیز صدق می‌کند. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد؛ بوآیسا و دوستانش از سال ۲۰۰۸، تلاش کرده‌اند تا با کمبود فضاهای تدفین برای مسلمانان در ووپرتال و ایالت نوردراین-وستفالن غلبه کنند. او در این باره می‌گوید:« برخلاف گذشته تعداد خانواده‌های مسلمانی که متوفی خود را به زادگاهشان منتقل می‌کنند، در سال‌های اخیر کمتر شده است. به همین دلیل ما نیاز به قبرستان انحصاری برای مسلمانان داریم. در حال‌حاضر در بسیاری از شهرها، قبرستان مسیحی و یهودی وجود دارد و ما هم باید بتوانیم فضایی اختصاصی برای تدفین داشته باشیم.»

او برنامه ۱۵ ساله‌ای برای ساخت قبرستان ویژه مسلمانان دارد و حتی درباره محل مورد نظر خود نیز تحقیق و مطالعه کرده است. بوآیسا به صدها هزار پناهنده که از سال ۲۰۱۵ به آلمان آمده اند، اشاره می‌کند و می‌گوید: «این افراد اغلب امکان بازگشت به وطن خود را ندارند. به همین دلیل باید محلی برای تدفین برای آن‌ها در آلمان وجود داشته باشد.»

لینک گزارش:

https://de.qantara.de/inhalt/integration-in-deutschland-wenn-muslime-heimat-finden-aber-kein-grab