نگاهی به حضور روحانیون آلمان در اینستاگرام

شبکه‌های اجتماعی این‌ روزها، کاربردهای زیادی در زندگی روزمره پیدا کرده‌‌اند. به طور مثال، گروهی از افراد از شبکه‌های اجتماعی برای تبلیغ محصولات خود استفاده می‌کنند و برخی دیگر نظرات و اعتقاداتشان را به وسیله آن‌ها گسترش می‌دهند. بنابراین عجیب نیست که روحانیون نیز برای تأثیرگذاری بیشتر بر مخاطبان خود از پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، یوتیوب و توییتر استفاده کنند. در سال‌های اخیر، این امر در بسیاری از کشورهای اروپایی از جمله آلمان رواج زیادی پیدا کرده است. امتیاز شاهین، امام جماعت مسجد نور در فرانکفورت و جسیکا هام، کشیش کلیسای انجیلی در دارمشتات از جمله افرادی هستند که از شبکه‌های اجتماعی برای رساندن پیام خود به مخاطبانشان استفاده می‌کنند. آن‌ها در صفحات خود، آیاتی از قرآن و کتاب مقدس مسیحیان را منتشر می‌کنند، علیه رادیکالیزاسیون به سخنرانی می‌پردازند و ارتباط خود را با مخاطبان جوان به شکلی منظم حفظ می‌کنند.

جسیکا هام، سه‌شنبه هر هفته، از طریق لایو اینستاگرام، آیاتی از کتاب مقدس را برای پیروان کلیسای انجیلی می‌خواند و سپس همراه مخاطبان مجازی خود به دعا می‌پردازد. او معتقد است که از طریق شبکه‌های اجنماعی می‌تواند شکرگزاری در درگاه خداوند را به جوانان بیاموزد. محور اصلی دعاهای او، شفاعت بیماران و کمک به افراد درمانده است. او همچنین از مخاطبان می‌خواهد که احساس خود را برای او بنویسند و در پایان موسیقی آرامبخش برای آن‌ها پخش می‌کند.

به گفته کشیش هام،‌ صفحه اینستاگرام کلیسای دارمشتات با همکاری یک کشیش از کلن در اولین دوران قرنطینه ایجاد شده است:«در زمان دعا و یا اعیاد مذهبی، من فقط خودم را روی صفحه نمایش می‌بینم. با این وجود، گاهی تعداد افرادی که به صورت مجازی در رویدادهای کلیسا شرکت می‌کنند، از شمار مراجعان کلیسا بیشتر است. من هر سه‌شنبه عصر با مخاطبانم به صحبت می‌نشینم و با آن‌ها دعا می‌کنم.»

این زن ۳۱ ساله، حالا نه تنها با پیروان کلیسای انجیلی در چندین منطقه از دارمشتات ارتباط دارد، بلکه با جامعه ۱۳۰۰ نفری خود در اینستاگرام نیز رابطه برقرار کرده است:« همان‌طور که گفتم، شمار افرادی که به صورت مجازی با ما ارتباط دارند، از جماعتی که یکشنبه‌ها به کلیسا می‌آیند بیشتر است. آن‌ها اکثرا جوان هستند و خود را بخشی از جامعه انجیلی می‌دانند. برای این گروه ارتباط از طریق شبکه‌های اجتماعی راحت‌تر است. برخی نیز گروهی هستند که کلیسا را ترک کرده بودند و حالا از طریق شبکه اجتماعی دوباره جذب شده‌اند.»

او چهار سال است که از طریق صفحه اینستاگرام، مسائل دینی را برای جوانان و سایر علاقمندان مطرح می‌کند. البته بسیاری نیز به سیستم مجازی اعتقادی ندارند:«برای بسیاری، هنوز ارتباط مجازی معنا و مفهوم درستی ندارد. این گروه معتقدند که ارتباط روحانیون با مردم از طریق شبکه‌های اجتماعی درست نیست. اما من فکر می‌کنم که با وجود شرایط حاضر و شیوع بیماری کرونا، باید سیستم دیجیتال و آنالوگ در کنار هم باشند، زیرا هر دو مزایا و معایبی دارند و هر دو در کنار هم مفید خواهند بود.»

در این میان، برخی نیز با نفرت‌پراکنی و انتشار نظرات منفی در صفحه اینستاگرام، تلاش می‌کنند تا در کار کشیش هام سنگ‌اندازی کنند:«برخی نظرات منفی بسیار ناراحت‌کننده است. اما شما نمی‌توانید با افرادی که دیدگاه‌های عجیب و غریبی دارند، بحث کنید.  من حتی به شکل حضوری نیز با این افراد برخوردی نمی‌کنم. به اعتقاد من، اگر برنامه‌های ما در شبکه‌های اجتماعی تنها بر یک نفر تأثیر مثبت بگذارد، راه ما درست است و باید به آن ادامه دهیم.»

امتیاز شاهین، امام مسجد نور در فرانکفورت نیز تجربه‌ای مشابه با کشیش کلیسای انجیلی دارمشتات دارد. او در دفتر خود در مسجد نور در فرانکفورت می‌نشیند و پست‌های مناسب را برای صفحه اینستاگرام خود تهیه می‌کند. امام شاهین، هیچ‌گاه تصور نمی‌کرد که امامان جماعت روزی بتوانند به شکلی مجازی با مخاطبان خود صحبت کنند:« وقتی من کوچک بودم، همیشه امامان جمعه به شکل ایستاده، خطبه‌های نماز جمعه را برای حاضران قرائت می‌کردند. حتی در روزهای دیگر نیز مسلمانان به محل برگزاری نماز می‌رفتند، پشت سر امام جماعت نماز می‌خواندند و سوالات دینی خود را به شکل حضوری از او می‌پرسیدند. من در آن زمان اصلا فکر نمی‌کردم که روزی از طریق شبکه‌های اجتماعی بتوانیم به صورت مجازی از مسافت‌های دور و نزدیک دور هم جمع شویم و دعا بخوانیم.»

بخش اعظم صفحه این امام ۳۳ ساله در اینستاگرام درباره چالش‌های مسلمانان در آلمان، پرسش و پاسخ درباره مسائل دینی و تفسیر آیات قرآن است:« من در اینستاگرام متوجه شدم که مخاطبان ما از طیف‌های مختلفی هستند. علاوه بر این، اغلب جوانانی که جرات صحبت کردن درباره مسائل دینی و شخصی خود را ندارند، می‌توانند سوالات خود را به صورت ناشناس بپرسند و من به آنها پاسخ می‌دهم.»

او همچنین معتقد است که شبکه‌های مجازی ارتباطات روحانیون با پیروان ادیان را گسترش می‌دهد:« این شبکه‌ها مانند پل‌های ارتباطی عمل می‌کنند. افرادی که ممکن است هرگز به مسجد نروند و یا غیرمسلمانانی که دوست دارند، اطلاعات بیشتری درباره اسلام به دست آورند، به راحتی می‌توانند از صفحات ما استفاده کنند.آن‌ها این فرصت را دارند که اطلاعات دست اول را به آسانی به‌دست آورند و سوالات خود را نیز بپرسند.» امام شاهین از سال ۲۰۱۴ در اینستاگرام فعال بوده است. و امروز او ۱۱۰۰ دنبال‌کننده دارد.

البته او معتقد است که رسانه‌های اجتماعی نمی‌توانند جایگزین جلسات حضوری در مسجد شوند. به گفته او، جذب نسل جوان بسیار مهم است، اما اینستاگرام نمی‌تواند پاسخگوی همه نیازهای مسلمانان باشد:«هرچند این شبکه‌ها، امکان خوبی برای گفت‌وگوی افراد از نقاط مختلف جهان به وجود آورده‌اند. اما ارتباط مجازی ممکن است سوتفاهمات و بدفهمی‌های زیادی ایجاد کند. بنابراین از نظر من شبکه‌های اجتماعی باید در کنار حضور در مساجد دنبال شوند و به تنهایی نمی‌توانند مفید باشند.»

لینک گزارش:

https://www.hessenschau.de/kultur/religion-auf-instagram-der-digitale-weg-zu-gott,glaubedigital-100.html